การแบ่งพันธุ์ข้าวตามลักษณะะการตอบสนองต่อช่วงแสงของวัน
แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
1. พันธุ์ข้าวไวต่อช่วงแสง ( Photoperiod Sensitive Varieties)
เป็นพันธุ์ข้าวที่ต้องการช่วงแสงหรือช่วงระยะเวลากลางวันสั้น เพื่อเปลี่ยนการเจริญเติบโตทางลำต้นและใบ มาเป็นการเจริญทางสืบพันธุ์ เพื่อสร้างช่อดอกและเมล็ด พันธุ์ข้าวชนิดนี้จะกำเนิดช่อดอกเมื่อมีช่วงแสงสั้นกว่า 12 ชั่วโมง ความต้องการช่วงแสงของข้าวแต่ละพันธุ์จะแตกต่างกัน จึงทำให้พันธุ์ข้าวออกดอกไม่พร้อมกัน ซึ่งจำแนกได้ดังนี้
1.1 พันธุ์ข้าวเบา (Early Variety)
พันธุ์ข้าวเบา หมายถึง พันธุ์ข้าวที่ต้องการช่วงแสงของวันสั้นกว่า 12 ชั่วโมงเล็กน้อย ก็จะเริ่มสร้างช่อดอกหรือรวงได้ พันธุ์ข้าวเบาจะออกดอกระหว่าเดือน กันยายน-ตุลาคม และจะเก็บเกี่ยวได้ระหว่างเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ช่วงแสงเปลี่ยนแปลงเร็วกว่าภาคกลาง ข้าวเบาจะออกดอก ระหว่างวันที่ 1-15 ตุลาคม และเก็บเกี่ยววันที่ 1- 15 พฤศจิกายน ส่วนพันธุ์ข้าวเบาของภาคใต้จะออกดอกและเก็บเกี่ยวช้ากว่าภาคกลาง
1.2 พันธุ์ข้าวกลาง (Medium Variety)
พันธุ์ข้าวกลาง หมายถึง พันธุ์ข้าวที่ต้องการช่วงแสงสั้นกว่า พันธุ์ข้าวเบา ในการที่จะสร้างช่อดอกพันธุ์ข้าวกลาง จะออกดอกระหว่างเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน เก็บเกี่ยวระหว่างเดือนธันวาคม-ธันวาคม สำหรับภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คือ จะออกดอกระหว่างวันที่ 16-31 ตุลาคม และเก็บเกี่ยววันที่ 16-31 พฤศจิกายน ส่วนการออกดอกและเก็บเกี่ยวข้าวกลางในภาคใต้ จะช้ากว่าในภาคกลาง
1.3 พันธุ์ข้าวหนัก (Late Variety)
rพันธุ์ข้าวหนัก หมายถึง พันธุ์ข้าวที่ต้องการช่วงแสงสั้นกว่าพันธุ์ข้าวกลาง ในการสร้างช่อดอก พันธุ์ข้าวหนักจะออกดอกในช่วงเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม และเก็บเกี่ยวในเดือนธันวาคม-มกราคม ส่วนพันธุ์ข้าวหนักของภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งมีการปลูกเพียงเล็กน้อย จะเก็บเกี่ยวเร็วกว่าข้าวหนักของภาคกลาง
2. พันธุ์ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง (Insensitive Varieties)
เป็นพันธุ์ข้าวที่ช่วงแสงไม่มีอิทธิพลต่อการสร้างช่อดอก ข้าวชนิดนี้จะออกดอกตามอายุของแต่ละพันธุ์ค่อนข้างแน่นอน ไม่ว่าจะปลูกในช่วงวันยาวหรือวันสั้นก็ตาม อย่างไรก็ตาม อายุข้าวอาจแตกต่างกันไปบ้างตามวิธีการจัดการในนาข้าว เช่น การให้ปุ๋ยไนโตรเจนอัตราสูง จะทำให้อายุข้าวยาวขึ้นได้
